Valpartijen zijn de meest voorkomende bedrijfsongevallen en dat is niet heel vreemd. Een val kan immers snel ontstaan. Gelukkig kunnen valincidenten voorkomen worden met de juiste valbeveiliging. Maar wanneer is valbeveiliging verplicht? Wat valt onder persoonlijke en collectieve valbeveiliging? En wanneer heb je welke soort nodig? Het antwoord op deze vragen behandelen wij in deze blog en tot slot geven wij een aantal aandachtspunten, zodat je volledig klaar bent om veilig te werk te gaan.

Het belang van valbeveiliging

Valbeveiliging is onmisbaar als je op hoogte werkt. Sterker nog, vanaf een bepaalde hoogte is het wettelijk verplicht om gebruik te maken van valbeveiliging. Dit komt doordat werken op hoogte gepaard gaat met diverse risico’s, zoals valpartijen van personen of voorwerpen die op iemand beneden terecht kunnen komen. Als valbeveiliging ontbreekt, kan dit ernstig letsel veroorzaken, met verzuim of zelfs permanente invaliditeit als gevolg. Voor bedrijven leidt dit bovendien tot hoge boetes met de Arbeidsinspectie, juridische claims, schadevergoedingen en imagoschade.

 

Valbeveiliging is bedoeld om werknemers te beschermen tegen letsel en in de ergste gevallen zelfs overlijden. Daarnaast zorgt valbeveiliging ervoor dat je werknemers zich minder gestrest voelen als zij op hoogte moeten werken. Hierdoor kunnen zij zich ook beter focussen en bevordert dit de productiviteit.

Verplicht in Nederland

Volgens de Arbowet is valbeveiliging in Nederland verplicht zodra er gewerkt wordt boven 2,5 meter. Daarnaast moet er altijd een risico-inventarisatie en -evaluatie, afgekort “RI&E”, worden uitgevoerd. Hiermee worden risico’s, zoals valpartijen, in kaart gebracht.

Persoonlijke en collectieve valbeveiliging

Valbeveiliging is onder te verdelen onder twee soorten: persoonlijke en collectieve valbeveiliging.

 

Persoonlijke valbeveiliging is bedoeld om een specifieke werknemer te beschermen tegen valrisico’s. Voorbeelden zijn veiligheidsharnassen, leeflijnen en ankerpunten. Deze hulpmiddelen zijn verplicht wanneer collectieve valbeveiliging niet haalbaar is. Werknemers die persoonlijke valbeveiliging gebruiken, moeten een training krijgen over hoe zij deze correct moeten gebruiken.

 

Collectieve valbeveiliging beschermt meerdere werknemers tegelijk tegen valrisico’s. Denk hierbij aan leuningen, steigers, vangnetten en dakrandbeveiliging. Volgens de Arbowet heeft collectieve valbeveiliging de voorkeur. Als collectieve valbeveiliging aanwezig is, is persoonlijke valbeveiliging niet verplicht, maar deze kan wel als extra bescherming worden ingezet. Voor collectieve valbeveiliging is geen training vereist.

Wanneer is collectieve valbeveiliging verplicht?

Hoewel collectieve valbeveiliging niet wettelijk verplicht is, wil je als werkgever niet aansprakelijk worden gesteld bij een ongeval. Het op de juiste manier inzetten van collectieve valbeveiliging zal ervoor zorgen dat je niet aansprakelijk gesteld kan worden. De richtlijnen zijn als volgt:

• Binnen 4 meter van de dakrand is collectieve valbeveiliging verplicht.
• Wordt er verder dan 4 meter van de dakrand gewerkt, dan is collectieve valbeveiliging niet verplicht. Maar de veilige zone moet dan wel gemarkeerd worden, bijvoorbeeld met veiligheidstape.

Wanneer heb je welke valbeveiliging nodig?

Omdat collectieve valbeveiliging de eerste keuze is volgens de Arbowet, beginnen we hiermee. Niet alle collectieve valbeveiliging is technisch mogelijk of economisch haalbaar en dit hangt ook af van het bouwproject.

Check eerst of het mogelijk is om permanente aanpassingen toe te passen in jouw project. Hierbij kun je denken aan vaste balustrades of leuningen. Dit zijn vaste middelen, dus deze worden niet tot nauwelijks verplaatst tijdens het project. Dit maakt ze minder flexibel en vaak kost het installeren van deze beveiliging langer dan andere soorten collectieve valbeveiliging. Permanente aanpassingen zijn handig voor bouwplaatsen of op een vaste werkplek, zoals een dak.

 

Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kun je het beste gaan voor tijdelijke voorzieningen, zoals steigers of verplaatsbare beveiligingssystemen. Deze zijn flexibel en snel te installeren, wat ze zeer geschikt maakt voor bouwplaatsen en situaties met een wisselende werkplek. Als dit ook niet mogelijk is, ben je verplicht om te gaan voor persoonlijke valbeveiliging, zoals veiligheidsharnassen, leeflijnen en ankerpunten.

Zorg ook dat je deze punten goed op orde hebt

Naast het toepassen van valbeveiliging zijn er extra maatregelen die valrisico’s kunnen verminderen:

• Houd de werkplek opgeruimd: Zo voorkom je dat iemand struikelt of dat brokstukken naar beneden vallen.
• Berg materialen goed op: Gereedschap mag niet rondslingeren of op de rand van een platform liggen.
• Evalueer risico’s regelmatig: Dit houdt je scherp en stelt je in staat om de RI&E aan te passen.
• Bevestig gereedschap: Gebruik koorden om gereedschap vast te maken of vangnetten om vallende voorwerpen op te vangen.

Door deze maatregelen te combineren met de juiste valbeveiliging zorg je ervoor dat iedereen veilig kan werken.